Χειρουργική του Παγκρέατος

Το πάγκρεας είναι ένας αδένας ο οποίος βρίσκεται στο πάνω και πίσω μέρος της κοιλιάς, πίσω από το στομάχι. Το τμήμα του που βρίσκεται σε επαφή με το δωδεκαδάκτυλο ονομάζεται κεφαλή ενώ, το σώμα του και η ουρά εκτείνονται προς τα αριστερά.

Το πάγκρεας παράγει ένζυμα για την πέψη των τροφών που εκκρίνονται στο δωδεκαδάκτυλο αλλά και βασικές ορμόνες για το μεταβολισμό όπως την ινσουλίνη και τη γλυκαγόνη. 

Τι επεμβάσεις πραγματοποιούνται για την αντιμετώπιση του καρκίνου στο πάγκρεας;

Γενικά οι επεμβάσεις είναι τριών ειδών:

1) Θεραπευτικές. Αυτές γίνονται με σκοπό την πλήρη αφαίρεση του όγκου.

2) Ανακουφιστικές. Όταν δεν είναι εφικτό να αφαιρεθεί το τμήμα που πάσχει τότε οι επεμβάσεις αυτές γίνονται για να ανακουφιστεί ο ασθενείς από συμπτώματα όπως ο ίκτερος, εντερική απόφραξη κλπ. χωρίς όμως να έχουν θεραπευτικό σκοπό για τον ίδιο τον καρκίνο.

3) Λαπαροσκόπηση σταδιοποίησης. Αυτές οι επεμβάσεις γίνονται μόνο για να εκτιμηθεί η έκταση της νόσου μιας και σε ορισμένες περιπτώσεις οι απεικονιστικές μέθοδοι (Αξονική ή μαγνητική τομογραφία) δεν αρκούν ώστε να αποφασιστεί η διενέργεια της καταλληλότερης χειρουργικής επέμβασης. 

Τι είναι η επέμβαση Whipple (γουίπλ);

Είναι η πιο συχνή επέμβαση που πραγματοποιείται στο πάγκρεας με σκοπό την αφαίρεση όγκων που έχουν αναπτυχθεί στην κεφαλή του παγκρέατος. Είναι ίσως η πιο σύνθετη και πολύπλοκη επέμβαση που πραγματοποιείται στην κοιλιά. Απαιτεί πολύ καλή γνώση της ανατομίας της περιοχής, υψηλή χειρουργική τεχνική δεινότητα και απαιτητική μετεγχειρητική φροντίδα.

Κατά την επέμβαση αυτή αφαιρείτε η κεφαλή του παγκρέατος με την αγκιστροειδή απόφυση, η χοληδόχος κύστη και μέρος του χοληδόχου πόρου, το δωδεκαδάκτυλο και συνήθως μέρος του στομάχου. Στη συνέχεια πραγματοποιούνται τρείς αναστομώσεις (ενώσεις) του λεπτού εντέρου με το υπόλοιπο πάγκρεας, το χοληδόχο πόρο και το στομάχι, ώστε να αποκατασταθεί η συνέχεια του γαστρεντερικού σωλήνα. Υπάρχουν διάφορες παραλλαγές της κλασσικής επέμβασης κατά Whipple.

Δυστυχώς ακόμα και σήμερα η πιθανότητα για μετεγχειρητικές επιπλοκές είναι υψηλή σε ποσοστό που φτάνει έως και το 40%. Στην κλινική μας οι επιπλοκές είναι σε πολύ χαμηλά επίπεδα ~15% και αυτό οφείλεται στη μεγάλη εμπειρία της ογκολογικής και χειρουργικής ομάδας και στις άριστες υλικοτεχνικές υποδομές.

Ποιες είναι οι πιο συχνές πρώιμες και όψιμες μετεγχειρητικές επιπλοκές;

Πρώιμες

• Διαφυγή από κάποια αναστόμωση

• Λοίμωξη

• Αιμορραγία

• Καθυστερημένη κένωση του στομάχου


Όψιμες

• Δυσαπορρόφηση

• Απώλεια βάρους

• Διαβήτης


Τι είναι η περιφερική παγκρεατεκτομή;

Η περιφερική παγκρεατεκτομή πραγματοποιείται με σκοπό την αφαίρεση όγκων που εντοπίζονται στο σώμα ή την ουρά του παγκρέατος. Θεωρείτε κι αυτή επέμβαση μεγάλης βαρύτητας αλλά είναι σαφώς πιο απλή σε σχέση με αυτή του περιγράψαμε παραπάνω. Σε αρκετές περιπτώσεις μπορεί να πραγματοποιηθεί λαπαροσκοπικά με όλα τα πλεονεκτήματα που αυτό συνεπάγεται. Πολλές φορές χρειάζεται να αφαιρεθεί και ο σπλήνας. Οι επιπλοκές είναι λιγότερο συχνές.

Γιατί δεν αφαιρείται ολόκληρο το πάγκρεας;

Υπάρχουν περιπτώσεις που χρειάζεται να αφαιρεθεί ολόκληρο το πάγκρεας. Αυτή η επέμβαση ονομάζεται ολική πακρεατεκτομή και γίνεται όταν η νόσος έχει προσβάλει σχεδόν όλο το πάγκρεας ή για τεχνικούς λόγους. Μαζί με το πάγκρεας αφαιρείτε το δωδεκαδάκτυλο, η χοληδόχος κύστη, μέρος του στομάχου και συχνά ο σπλήνας. Η συνέχεια του πεπτικού σωλήνα αποκαθίσταται με 2 αναστομώσεις, μία μεταξύ λεπτού εντέρου και το χοληδόχου πόρου και άλλη μία μεταξύ λεπτού εντέρου και στομάχου.

Ένας άνθρωπος μπορεί να ζήσει χωρίς πάγκρεας, όμως η αφαίρεση όλου του οργάνου συνεπάγεται και την πλήρη απώλεια παραγωγής των ορμονών που ελέγχουν τα επίπεδα σακχάρου στο αίμα, δηλαδή της ινσουλίνης και της γλυκαγόνης, καθώς και των παγκρεατικών ενζύμων για την πέψη. Αυτό οδηγεί σε διαβήτη ο οποίος είναι πολλές φορές εξαιρετικά δύσκολο να ρυθμιστεί ενώ η μεγάλες και απότομες μεταβολές του σακχάρου μπορεί να οδηγήσουν ακόμα και στο θάνατο. Λόγω της απώλειας των ενζύμων που φυσιολογικά θα παρήγαγε το πάγκρεας ο ασθενής πρέπει να λαμβάνει τα ένζυμα αυτά φαρμακευτικά.  

Ποιες είναι οι ανακουφιστικές επεμβάσεις;

Οι ανακουφιστικές επεμβάσεις πραγματοποιούνται όταν δεν είναι δυνατό να αφαιρεθεί πλήρως το τμήμα του παγκρέατος που έχει αναπτύξει καρκίνο και ο ασθενής παρουσιάζει συμπτώματα όπως ίκτερο, γαστρεντερική απόφραξη ή εξαιρετικά έντονο πόνο.

Η πιο συχνή χειρουργική επέμβαση είναι η παράκαμψη του δωδεκαδακτύλου με αναστόμωση του λεπτού εντέρου αφενός με τον χοληδόχο πόρο και αφετέρου με το στομάχι. Στις μέρες μας με τη βοήθεια των ειδικών γαστρεντερολόγων και των επεμβατικών ακτινολόγων μπορούν να τοποθετηθούν ειδικά stents χωρίς χειρουργική επέμβαση.

Τι είναι η εκπυρήνιση του όγκου;

Με την χειρουργική επέμβαση εκπυρήνισης αφαιρείτε μόνο ο όγκος χωρίς να αφαιρείτε μεγάλο τμήμα παγκρέατος. Αυτό ο τύπος επέμβασης μπορεί να πραγματοποιηθεί μόνο για την θεραπεία μιας πιο σπάνιας κατηγορίας καρκίνων που ονομάζονται Νευροενδοκρινείς όγκοι (NETs).

Στις περισσότερες περιπτώσεις αυτές οι επεμβάσεις πραγματοποιούνται λαπαροσκοπικά.  

Ποιο είναι το όφελος μιας θεραπευτικής χειρουργικής επέμβασης;

Χωρίς χειρουργική επέμβαση η πιθανότητα θεραπείας είναι μηδενική. Ακόμα και σε τοπικά προχωρημένο καρκίνο η πλήρης αφαίρεση του όγκου μπορεί να προσφέρει σημαντική επιβίωση εάν συνδυαστεί με χημειοθεραπεία και ακτινοβολία.

Διαβάστε ακόμα:

Computer Assisted
Liver Surgery  

PROMETHEiA™ System
Σύγχρονο εξειδικευμένο σύστημα  προεγχειρητικού σχεδιασμού και διεγχειρητικής καθοδήγησης για επεμβάσεις στο ήπαρ και άλλα ενδοκοιλιακά όργανα.
(Βραβευμένο απο τη Ελληνική Χειρουργική Εταιρία)

Κατεβάστε και τυπώστε το ενημερωτικό έντυπο

"Συτημα χειρουργικής ήπατος PROMETHEiA"
Το έντυπο είναι με μορφή τρίπτυχου

Διαβάστε το άρθρο μας στο περιοδικό About φθινόπωρο 2017

Παχυσαρκία και καρκίνος ήπατος